رله
رله یک دستگاه الکتریکی است که برای کنترل و سوئیچ کردن یک مدار الکتریکی بزرگتر یا پیچیده‌تر به کار می‌رود. این دستگاه معمولاً برای کنترل جریان الکتریکی، حفاظت مدارها و دستگاه‌های الکتریکی، ایجاد تأخیر در وصل یا قطع شدن مدار و یا اتصال و قطع کردن مدار در شرایط خاص استفاده می‌شود.
رله
رله‌ها (Relays) در واقع یک نوع کلید الکتریکی هستند که با فعال‌سازی و یا تغییر مدارهای الکتریکی دیگر، بسته و باز می‌شوند. عملکرد آنها می‌تواند به وسیله انواع مختلفی از انرژی (مانند مکانیکی، حرارتی، مغناطیسی، الکترواستاتیک و...) باشد. این دستگاه‌ها معمولاً به منظور کنترل و سوئیچ کردن ایستگاه‌های قدرت، سیستم‌های الکتریکی، و دیگر سیستم‌های الکتریکی یا الکترونیکی به کار می‌روند.
انواع رله
رله‌ها در انواع مختلفی بر اساس نوع عملکرد و کاربردهای مختلف تولید می‌شوند. برخی از انواع رله‌ها عبارتند از:
-
رله‌های الکترومکانیکی
این نوع رله‌ها بر پایه عملکرد مکانیکی و الکتریکی هستند. وقتی سیگنال الکتریکی وارد می‌شود، یک مکانیزم مکانیکی فشارهای الکتریکی را به حرکت مکانیکی تبدیل می‌کند.
-
رله‌های تایمر دار
این نوع رله‌ها دارای توانایی تنظیم زمان مدتی هستند که پس از فعال‌سازی ورودی، خروجی را باز یا بسته کنند. این نوع رله‌ها معمولاً برای کنترل زمانی در فرآیندهای مختلف استفاده می‌شوند.
-
رله‌های حفاظتی
این نوع رله‌ها برای حفاظت از مدارها و تجهیزات الکتریکی در برابر اضافه جریان، ولتاژ بالا، یا شرایط نامطلوب دیگر استفاده می‌شوند. به عنوان مثال، رله‌های حفاظتی از اتصال‌های کوتاه یا افزایش جریان استفاده می‌شوند.
-
رله‌های هسته‌ای
این نوع رله‌ها بر اساس استفاده از یک یا چند هسته مغناطیسی عمل می‌کنند و وظیفه کنترل و سوئیچ کردن مدارهای الکتریکی را برعهده دارند.
-
رله‌های حالت جامد (Solid-State Relays - SSRs)
این نوع رله‌ها بر اساس عملکرد الکترونیکی بدون استفاده از بخش‌های مکانیکی ساخته شده‌اند. آنها برای کنترل و سوئیچ کردن مدارهای الکتریکی استفاده می‌شوند و در برخی موارد دارای عمر طولانی‌تر و واکنش سریع‌تر هستند.
-
رله‌های نرم‌افزاری (Software Relays)
این نوع رله‌ها به کمک نرم‌افزار و تجهیزات الکترونیکی اجازه کنترل مدارها و تجهیزات الکتریکی را فراهم می‌کنند و از پروتکل‌های ارتباطی مانند Ethernet یا USB استفاده می‌کنند.
نحوه عملکرد رله
هنگامی که یک ولتاژ مشخص به رله اعمال می‌شود، سیم‌پیچ آن فعال می‌شود و میدان مغناطیسی ایجاد می‌کند. این میدان مغناطیسی سپس باعث جذب یا دفع یک سوئیچ یا کانتکت می‌شود. در رله‌های الکترومکانیکی، عملکرد کانتکت‌ها بر اساس اینجا کشیده یا رها شده شدن میدان مغناطیسی تنظیم می‌شود.
در حالت نرمال (بدون ولتاژ به سیم‌پیچ)، کانتکت‌ها در وضعیت خاصی قرار دارند (ممکن است بسته یا باز باشند). اما وقتی ولتاژ به سیم‌پیچ اعمال می‌شود، وضعیت کانتکت‌ها تغییر می‌کند؛ به عنوان مثال اگر یک رله با کانتکت بسته در وضعیت نرمال شروع کند، با ورود ولتاژ به سیم‌پیچ، کانتکت ممکن است به حالت باز تغییر کند و برعکس.
این تغییرات در وضعیت کانتکت‌ها باعث اتصال یا قطع شدن مدارهای الکتریکی دیگر می‌شود که به عنوان ورودی یا خروجی رله عمل می‌کنند. این فرآیند به روشن و خاموش کردن لامپ‌ها، کنترل موتورها، حفاظت از مدارها در برابر جریان اضافه و سیستم‌های کنترل صنعتی کمک می‌کند.
